- λίθιο
- Χημικό στοιχείο με σύμβολο Li. Ανήκει στην πρώτη ομάδα του περιοδικού συστήματος των στοιχείων, στην υποομάδα των μετάλλων των αλκαλίων. Έχει ατομικό αριθμό 3, ατομική μάζα 6,941, δύο σταθερά ισότοπα (τα 6Li και 7Li) και δύο ραδιενεργά (τα 8Li και 9Li), με χρόνους υποδιπλασιασμού ζωής 0,83 και 0,17 δευτερόλεπτα αντίστοιχα. Το λ. είναι αρκετά διαδεδομένο στη φύση και βρίσκεται πάντοτε σε μικρές ποσότητες σε διάφορα ορυκτά, όπως είναι ο λεπιδόλιθος και ο πεταλίτης, καθώς και σε μερικά μεταλλικά νερά (όπως του Σαλσοματζόρε) συνήθως μαζί με νάτριο και κάλιο, αλλά δεν συναντάται ελεύθερο στη φύση. Το λ. Ανακαλύφθηκε το 1817 από τον Σουηδό χημικό Γιόχαν Αουγκούστ Άρφβεντσον (1792-1841) κατά την ανάλυση του πεταλίτη, αλλά απομονώθηκε σε υπολογίσιμες ποσότητες για πρώτη φορά το 1818 από τον Ντέιβι με ηλεκτρόλυση του τετηγμένου χλωριούχου παραγώγου του, μέθοδος που χρησιμοποιείται και σήμερα. Είναι αργυρόφαιο, μαλακό μέταλλο (σκληρότητα 0,6 στην κλίμακα ΜOS), που αυτοοξειδώνεται στον αέρα και αποσυνθέτει το νερό ακόμα και εν ψυχρώ. Τήκεται στους 181°C και έχει ειδικό βάρος 0,534, είναι δηλαδή το ελαφρύτερο από όλα τα στερεά στοιχεία. Ενώνεται απευθείας σχεδόν με όλα τα μεταλλοειδή και δίνει εύκολα ακόμα και το υδρίδιό του (LiH) και το αζωτούχο παράγωγό του (LiN). Κύριες ενώσεις του είναι το χλωριούχο, το ανθρακικό, το θειικό και το υδρίδιο του λ. Οι ενώσεις αυτές εφαρμόζονται στη βιομηχανία των τεχνητών φλογών, στην ιατρική για παρασκευάσματα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία των παθήσεων που προκαλεί η μεγάλη αύξηση του ουρικού οξέος, και στη φωτογραφική. Η πιο ενδιαφέρουσα, από ποσοτικής άποψης, εφαρμογή του λ. γίνεται στην κεραμική βιομηχανία, όπου χρησιμοποιείται ως κύριο συστατικό σε πολλούς τύπους σμάλτου. Στη μεταλλική του κατάσταση, το λ. εφαρμόζεται σε μικρές ποσότητες σε μερικά κράματα μολύβδου και αργιλίου, επειδή βελτιώνει τις ιδιότητές του, επιφέροντας μεγαλύτερη αντοχή στη διάβρωση και στον εφελκυσμό. Επίσης, στη μεταλλουργική βιομηχανία χρησιμοποιείται ως αναγωγικό αντί του φωσφόρου και σε μερικές πυρηνικές αντιδράσεις. Αν βομβαρδιστεί με βραδέα ουδετερόνια, το λ. μεταστοιχειώνεται σε ήλιο και τρίτιο: 6Li + n → 4He + 3Η. Το λ. χρησιμοποιείται επίσης και για την παρασκευή λιπαντικών του καλύτερου τύπου, στην κατασκευή μερικών κρυστάλλων οπτικής και για να αυξηθεί η ηλεκτρική αγωγιμότητα των κραμάτων χαλκού. Στη φαρμακευτική βιομηχανία χρησιμοποιείται ως αντιδραστήριο κατά τη σύνθεση της βιταμίνης Α και μερικών αντιϊσταμινικών, καθώς και ως καταλύτης.
Dictionary of Greek. 2013.